Bu yazıda işlemsel yükselteçlerin çalışma modları, işlemsel yükselteç çeşitleri, girişleri ve temel özellikleri hakkında bilgi bulacaksınız.
İşlemsel yükseltecin 3 çalışma modu nedir?
İşlemsel yükseltecin üç çalışma modu şunlardır:
- Açık Döngü Modu: Bu modda op-amp, giriş terminallerine herhangi bir harici geri bildirim uygulanmadan çalışır. Amplifikatör yüksek kazanç sağlar ancak hassasiyeti ve kararsızlığı nedeniyle hassas uygulamalar için uygun değildir.
- Kapalı Döngü Modu: Burada çıkıştan girişe geri bildirim uygulanır. Bu geri bildirim, kazancı dengeler ve op-amp’in doğrusallığını ve performansını artırır. Bu mod pratik uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Negatif Geri Besleme Modu: Geri besleme sinyalinin ters çevrildiği ve giriş sinyalinden çıkarıldığı bir tür kapalı döngü modu. Bu konfigürasyon, kazancın stabilize edilmesine ve amplifikatörün doğruluğunun ve doğrusallığının geliştirilmesine yardımcı olur.
İşlemsel yükselteç türleri nelerdir?
İşlemsel yükselteçler, yapılarına ve uygulamalarına göre çeşitli tiplere ayrılabilir:
- Genel Amaçlı Op-Amp’ler: Çok çeşitli uygulamalar için tasarlanan bu op-amp’ler, performans ve maliyet arasında bir denge sunar. Örnekler arasında 741 ve LM358 yer alır.
- Hassas Op-Amp’ler: Bu op-amp’ler, düşük ofset voltajı ve sapma ile yüksek doğruluk sunar. Ölçüm ve enstrümantasyon gibi hassasiyetin kritik olduğu uygulamalarda kullanılırlar. Örnekler arasında LM324 ve OP07 yer alır.
- Düşük Gürültülü Op-Amp’ler: Sinyaldeki gürültüyü en aza indirmek için tasarlanan bu op-amp’ler, gürültü azaltmanın önemli olduğu ses ve iletişim sistemlerinde kullanılır.
- Yüksek Hızlı Op-Amp’ler: Bunlar yüksek frekanslı uygulamalar için optimize edilmiştir ve analog sinyal işleme ve yüksek hızlı veri toplamada kullanılır. Örnekler arasında LM6171 ve AD797 yer alır.
- Rail-to-Rail Op-Amp’ler: Bu op-amp’ler, düşük voltaj ve düşük güçlü uygulamalarda kullanışlı olan, besleme raylarına uzanan giriş ve çıkış voltajlarıyla çalışabilir.
İşlemsel yükseltecin girişleri nelerdir?
İşlemsel yükseltecin iki ana girişi vardır:
- Ters Çevirme Girişi (-): Sinyalin ters çevrildiği giriş. Bu girişe voltaj uygulanırsa çıkış ters fazda bir sinyal üretecektir.
- Çevirmeyen Giriş (+): Sinyalin ters çevrilmediği giriş. Çıkış, bu terminale uygulanan giriş voltajıyla aynı fazda bir sinyal üretecektir.
Yükselteç türleri nelerdir?
Amplifikatörler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere işlevlerine ve uygulamalarına göre sınıflandırılabilir:
- A Sınıfı Amplifikatörler: Yüksek doğrusallıkları ve düşük distorsiyonlarıyla bilinirler ancak önemli miktarda güç tükettikleri için daha az verimlidirler.
- B Sınıfı Amplifikatörler: Geliştirilmiş güç tüketimiyle A Sınıfından daha verimlidir, ancak daha yüksek distorsiyona sahip olabilir.
- AB Sınıfı Amplifikatörler: Hem Sınıf A hem de B’nin özelliklerini birleştirerek verimlilik ve doğrusallık arasında bir denge sunar.
- C Sınıfı Amplifikatörler: Yüksek verimlidir ve radyo frekansı vericileri gibi doğrusallığın daha az kritik olduğu uygulamalarda kullanılır.
- Operasyonel Amplifikatörler (Op-Amp’ler): Çeşitli sinyal işleme ve amplifikasyon görevlerinde kullanılan çok yönlü amplifikatörler.
İşlemsel yükseltecin temel özellikleri nelerdir?
İşlemsel yükseltecin temel özellikleri şunları içerir:
- Yüksek Giriş Empedansı: Giriş kaynağından çekilen akımı azaltır.
- Düşük Çıkış Empedansı: Yüke verimli güç aktarımı sağlar.
- Yüksek Kazanç: Giriş sinyalleri arasındaki farkı önemli ölçüde artırır.
- Diferansiyel Giriş: İki giriş voltajı arasındaki farkı kabul eder ve işler.
- Geniş Bant Genişliği: Geniş bir frekans aralığını işler.
- Yüksek Açık Döngü Kazanımı: Harici geri bildirim olmadan önemli amplifikasyon sağlar.
Bu açıklamanın işlemsel yükselteçlerin farklı çalışma modlarını, türlerini, girişlerini ve temel özelliklerini anlamanıza yardımcı olacağını umuyoruz.